OSNIVANJE, ORGANIZACIJA I UPRAVLJANJE

Centar za edukaciju sudija i javnih tužilaca Republike Srpske osnovan je 2003. godine s ciljem unaprjeđenja profesionalnosti pravosudnog sistema kroz kontinuirano usavršavanje znanja nosilaca pravosudnih funkcija.

Centar djeluje kao samostalna javna ustanova i obavlja poslove edukacije sudija i javnih tužilaca u Republici Srpskoj, u pogledu stručnog usavršavanja i početne obuke za stručne saradnike i pripravnike, pri čemu sarađuje sa pravosudnim institucijama Bosne i Hercegovine, te drugim domaćim i stranim organizacijama.

Edukacije se provode putem seminara, specijalističkih obuka, okruglih stolova, savjetovanja i konferencija uz korištenje različitih metoda i tehnika u oblasti prenošenja znanja, poput predavanja, vježbi, simuliranja suđenja, video prezentacija i dr.

Na osnovu Odluke VSTS BiH o minimalnom obimu početne obuke i stručnog usavršavanja sudija i tužilaca u Bosni i Hercegovini broj: 07-13-3-2195-6/2018 od 24.10.2018. godine, sudije i javni tužioci (izuzev novoimenovanih sudija i javnih tužilaca), su dužni u toku godine ostvariti minimalno tri (3) dana, a maksimalno deset (10) dana stručnog usavršavanja na teme koje su vezane za referat (e) na koji su raspoređeni i na kojem rade.

Prema ovoj Odluci VSTS BiH, određeno je da su sudije i javni tužioci, koji su prvi put imenovani na ovu funkciju (novoimenovani nosioci pravosudnih funkcija), u obavezi da pohađaju cjelokupni Program početne obuke za novoimenovane nosioce pravosudnih funkcija, a koji se provodi u organizaciji Centra za edukaciju sudija i javnih tužilaca u Republici Srpskoj, odnosno Centra za edukaciju sudija i tužilaca u Federaciji Bosne i Hercegovine, najkasnije u prvih šest (6) mjeseci nakon preuzimanja dužnosti.

Rukovodioci pravosudnih institucija (predsjednici sudova i glavni javni tužioci) su dužni omogućiti pohađanje navedenih obuka novoimenovanim nosiocima pravosudnih funkcija.

Centar vodi bazu podataka-evidenciju pohađanja seminara na osnovu koje izdaje godišnja uvjerenja o ispunjavanju minimuma godišnje edukacije za svakog sudiju i javnog tužioca.

IZBOR METODA EDUKACIJE

S obzirom na to da se radi o edukaciji sudija i tužilaca i budućih nosilaca tih funkcija, prednost će se davati oblicima edukacije koji podrazumijevaju njihovo aktivno učešće u radu.
Interaktivan metod se do sada potvrdio u praksi kao najpogodniji za većinu aktivnosti (konferencija, okrugli sto i sl.). Aktivnosti u okviru obuke mogu imati razne oblike, u zavisnosti od toga šta je najpraktičnije za određenu grupu i predmet obuke (poput seminara, konferencija, okruglih stolova, radionica, praktičnih vježbi/primjera za proučavanje, audio/video demonstracija, studijskih posjeta, on line učenja na daljinu).
Nove tehnologije koje su uvedene u sudovima i tužilaštvima (računarski sistem, online pristup, umrežavanje širokog obima WAN) pružaju veliki potencijal za obuku na daljinu i samostalnu obuku.
Zavisno od karaktera edukativnog sadržaja, organizovaće se različiti tipovi/oblici i primijeniti odgovarajuće metode obuke.

IZBOR OBLIKA EDUKACIJE

Izbor oblika edukacije će zavisiti od teme koja se obrađuje, broja učesnika edukacije i njihovih potreba, finansijskih resursa, te preporuke edukatora i suoorganizatora seminara.
O istim kriterijima će se voditi računa i pri organizovanju centralizovane, odnosno decentralizovane obuke, te će se decentralizovana obuka organizovati u onim slučajevima kada održavanje obuke samo za sudije ili tužioce sa određenog područja bude omogućavalo bolje razumijevanje potreba, manje troškove i neposredniju komunikaciju edukatora i polaznika.

SAVJETOVANJA I SEMINARI

Savjetovanja podrazumijevaju veći broj učesnika (preko 100) na kojima se razmatra sudska praksa od opšteg značaja za određenu pravnu oblast, kao i primjena novih propisa.

Savjetovanja uz učešće većeg broja polaznika planiraju se kad je riječ o tumačenju i primjeni novih propisa, kao i izmjenama i dopunama važećih propisa.
Na savjetovanjima, predviđa se učešće sudija i tužilaca svih nivoa pravosuđa u BiH.
U ovoj godini planirano je pet opštih savjetovanja i to dva iz građanske oblasti, dva iz krivične i jedno savjetovanje iz prekršajnopravne oblasti, kao i okrugli stolovi iz različitih pravnih oblasti.
Seminari predstavljaju aktivnosti namijenjene manjem (do 35) ili većem broju učesnika (do 50), ali ne više od 100, sa akcentom na ex catedra pristupu, što ne isključuje mogućnost kombinacije drugih metoda rada, zavisno od konkretne teme seminara.
Programi koji se odnose na prezentovanje odredaba zakona planiraju se održavati u vidu seminara u trajanju od 1 do 8 časova, odnosno dvodnevnih savjetovanja, zavisno od obima materije koja se izlaže.
Seminari sa manjim brojem učesnika (do 35) planiraju se uglavnom za pravosudne kadrove sa područja okružnih sudova. Pored uvodnih izlaganja, na seminarima će se raditi i u vidu radionica u okviru kojih će se provoditi edukacija o sudskoj praksi na bazi konkretnih slučajeva (prvenstveno onih u kojima je pravosnažno odlučeno). Tamo gdje je to moguće, u sadržaj seminara koji obuhvataju teme iz materijalnog i procesnog prava, uključivaće se i određene teme iz prava Evropske unije.

OKRUGLI STOLOVI

Okrugli stolovi se organizuju radi analize sudske prakse u više sudova, razmjene ideja, stavova, prijedloga, pitanja i odgovora, ali i kao osnova za dizajniranje oblika i sadržaja dalje edukacije na temelju prepoznatih potreba. Broj učesnika je najčešće 25–30, ali može biti i do 50. U toku godine okrugli stolovi održavaće se uglavnom sa programom rada i na ad hoc osnovi.

RADIONICE

Radionice su edukativne aktivnosti namijenjene manjem broju učesnika (do 25) sa naglaskom na interaktivnoj ulozi polaznika.

KURSEVI

Na kursevima se vrši praktična obuka malog broja učesnika 10 do 20 (kursevi o korištenju informaciono komunikacijskih tehnologija, stranih jezika, pravne terminologije, on line i sl).

SPECIJALIZOVANA EDUKACIJA

Edukacija će se provoditi za sudije i javne tužioce raspoređene na određenu vrstu referata ili određeni nivo sudova/tužilaštava za pojedina pravna područja (npr. stečajne sudije, sudije i javne tužioce u predmetima maloljetničke delinkvencije u vezi sa zakonom koji reguliše ovu problematiku, sudije i javne tužioce koji postupaju u predmetima organizovanog, privrednog i visokotehnološkog kriminala, i dr).

UČENJE NA DALJINU

Samoedukacija je nezaobilazna u procesu “učenja tokom cijelog života“.
Centar je u saradnji sa Visokim sudskim i tužilačkim savjetom BiH razvio program „učenja na daljinu“, te je i ovaj vid učenja uvršten u redovan program Centra u saradnji sa Visokim sudskim i tužilačkim savjetom BiH. Takođe, sudijama i tužiocima je omogućeno korištenje ovog metoda učenja, putem kurseva dostupnih na web stranici Savjeta Evrope i Centra (HELP kursevi).
Poredeći učenje “na daljinu“ sa klasičnim, tradicionalnim pristupom učenju, mogu se navesti brojne prednosti ovog vida učenja, među kojima se svakako ističe ekonomičnost i kada postoji opravdana nemogućnost uživo prisustvovanja seminaru, što se naročito efikasnim pokazalo tokom pandemije izazvane virusom COVID-19. Naravno, ovaj vid učenja kombinovaće se sa tradicionalnim oblicima i metodama učenja.